Диагностикалық зерттеулер:
- сыныпқа көмегі;
- өз баласына ықпалы;
- мұғаліммен қарым – қатынасы;
- ата - аналарды топтау;
- мектептегі оқу - тәрбие үрдісіне көз қарасы;

Бұқаралық – мәдени жұмыс ата - аналарды сыныптың және мектептің дәстүрлі іс - шараларына мейлінше көбірек қатыстыруға бағытталуы қажет:
- мектептің кәсіптік бағдар беру жұмыстарына қатысу;
- өздерінің мамандықтарына сай факультативтік және үйірме жұмыстарын жүргізу;
- мектептің жөндеу жұмыстарына, ауланы көгалдандыруға қатысу;
- кітапхана қорын молайтуға, көрме ұйымдастыруға көмектесу;
- іс - шараларды ұйымдастыруға және оларды өткізуге материалдық көмек көрсету.
Оқушылардың бойында елжандылық қасиеттерді қалыптастыруда ата - аналармен ынтымақтастықта өткізілетін жұмыс түрлерінен «Аналар мектебі» мен «Аталар мектебінің», ата - аналардың кәсіптік бағдар беру жұмыстарына байланысты өткізілетін «Мамандығым - мақтанышым» кештері, жанұя мүшелерінің жетістіктерін мақтаныш қылатын «Мен және менің жанұям» көрмесін, Республика күніне арналған, ата - аналардың қатысуымен өткізілген «Достық жәрмеңкесі», «Өнерлі отбасы» байқауы, спорт жарысы «Жұлдызды сәт» мерекелерін атап айтуға болады. Жетістік арқылы тәрбиелеу баланың және оның отбасының қадір –қасиеттеріне, құндылықтарына, мұраттарына сүйенген түрде оқушыны, ата - аналарды мейлінше тереңірек түсінуге деген мектептің ұмтылысын көздейді. Бала тәрбиесінің тиімді тәсілдерін отансүйгіштік қасиеттерді қалыптастыру мақсатында пайдалану екі жаққа да тиімді тәсіл болып табылары сөзсіз.

 Тақырыбы: "Баланың дамуындағы қиындықтарға байланысты
 ата-аналарға кеңес беру стратегиясы”.

Баланың өмірге ақыл-ой кемістігімен келуі, әр отбасының өзара қарым-қатынасына қиындық әкеледі. Отбасы қиыншылығы мен кезеңі баланың кемшілігінің қаншалықты ауырлығы ғана емес, ата-ананың шама-шарқымен бала жағдайын түсініп, оған бар қамқоршылығын ұсынуы. Психологиялық кеңестер өткізу нәтижесінде біздің байқағанымыз ата–аналардың бала жағдайына көзқарасы түбегейлі өзгеріске ұшырайды. Осыған сүйене отырып бұл кезеңді төрт этапқа бөлуге болады.
1 этап – "Эмоциялық шошыну”
Болған жағдайды қабылдау ата-аналардың сезімдерінің келеңсіз күйлерін, шарасыздық танытып,тіпті(көбіне әкесі) отбасын тастап кетуге дейін баруы. Ата-аналардың уайымдауына тағы бір себеп, баланың ауруы туралы нақты деректермен жабдықталмауы. Көбіне отбасы, оқу орнымен қатынасты жоғалтып, өздерімен болады. Баланың ауруы туралы теріс пікір,оны емдеу мен тәрбиелеудің дұрыс емес жолдары қалыптасады. Диагнозға қарсылық, берілген емді қабылдамау, көптеген мамандармен кеңесу, яғни ауруды мойындамау, баланы мүмкіндігінше емдеп жазуға болады деген пікірде болуы. Әрине бұл кезеңде психологтардың міндеті; эмоциялық қолдау көрсету, ата-аналардың қарым-қатынасына түсініктікпен қарауға көңіл бөлу .
Мамандардың көмегі:
Көмек жолдарының нормасы: ата-аналар семинарына шақыру, яғни баланың жағдайын басынан өткізген ата-аналардың тәжірибесімен бөлісу, жеке кеңес беру.
 2 –этап "Шын жағдайды қабылдамау”
Ата-аналардың шошынуы көбіне негативті жағдайды тудырады. Диагнозды қабылдамау жолдары, баланы дәрігерге қаратпау, тексеруге қарсылық білдіруі. Кәсіби дайындықпен жеке ресурстық білім деңгейінің нашарлығы баланың ішкі дамуын тежейді. Нәтижесінде отбасының психологиялық келеңсіз жағдайының өсуі, олардың жаңа емдеу жолдарын іздеуге мәжбүр етеді. Кінәлі жандарды тауып, оларға шара қолдануды, тіпті ғылыми және лабораториялық орталықтардан бұл "диагнозды” алып тастауды талап етеді. Ал,кей ата-аналар бұл "диагнозды” қабылдайды, бірақ болған жағдайға шарасыздық танытып,мүмкіндік жасамайды. Бұл жағдайда психологтың міндеті – ата-аналармен баланың мүмкіндігін пайдаланып,даму потенциалын жасау,айналамен қарым-қатынас жолдарына тәрбиелеу.
Мамандар кеңесі.
а) aта-аналармен бірге жасалатын әрекеттердің бағалылығын анықтау баланың психологиялық дамуындағы өзгерістерді бағалау.
б) ата-аналардың, баланың жұмыс жасау белсенділігін арттыру.
в) мүгедек балаларды қарапайымдылыққа үйрету, оларға демалыс ұйымдастыру, бала-бақша тәрбие орындарына жолдама беру.
Көмек көрсету түрлері: отбасылық кеңес, балаға көмек көрсету және қамқорлық жасау жолдарына әр отбасының мүшелерін оқыту, өмір тіршілігін бірлесе жоспарлау.
3- этап "Созылмалы тоқырау”
Баланың қажетті жақсаруының болмауы, ата-аналардың белсенділігін тежейді. Алдағы үмітке күш жұмсауды, уақыт жіберуді бос әурешілік деп ойлау пайда болады. Жағдайды шешуге ниеттері жойылып, болғанға дейін көнуге бел буады. Тіпті, осы жағдайды пайдаланып, өздерінің тәртібі нашарлайды (мысалы,ішімдікке әуестенуі). Осындай мезгілде психолог басқа салалардың мамандарынан көмек сұрап, комплексті жұмыс жасау арқылы отбасы жандарының моральдік, рухани байланысын қалыптастырады.
Қажетті көмек:
- баланың психофизиологиялық дамуының актуалдығын бағалау,ата-аналармен мәселелерді шешу үшін стратегиялық мақсаттар қойып,қызметті әркімге жеке бөлу.
- ата-аналардың сұрақтарына жауап беру .
- отбасының әлеуметтік байланыс ортасын кеңейтуге көмектесу.
- көмек көрсету формасы: отбасылық немесе жеке кеңес беру, ата-аналар топтарымен кездесу өткізу, басқада қызығушылық білдіретін мамандармен кездесу.

 4- этап "Жағдаятты түсіну”
Бұл кезеңде ата-аналарға баланың тұрмыс тіршілігін жеңілдету үшін бар жеке қабілетті, яғни, тұлғалық коммуникативтік, тәжірибелік және кәсіби деңгейді пайдалану қажеттілігі айтылады. Негізгі көрініс ата-ананың мамандардан кеңес сұрап, өз тараптарынан ізденіс көрсетуі бұл жағдаятты бақылап, баланың қызығушылығымен жұмыс жүргізуі. Бала қиындық туғызушы ғана емес, қуанышты тудыруға мүмкіндігі барын біліп, басқада осындай отбасыларына хабарласып қиындықтың жою жолдарын қарастырады. Негізгі тіректі ата-аналар баланың өздігінше өмір сүре білуіне, әлеуметтік өмірде ешкімнің көмегінсіз шешім таба білуіне үйретуге назар аударады. Психологтың міндеті - әлеуметтік тұрғыда баланың жетілуіне ата-аналардың керек екендігін, шығармашылық дамумен үміт ете білуіне, ”дұрыс” бағыт бере білуі.
Көмек көрсету түрлері: Тәжірибемен бөлісу,біліммен, диалог жүргізу, бірігіп қызмет ету.
Ата-аналармен толық жұмыс жүргізу мамандардың негізгі мақсаты болып табылады. Жеке баланың психологиялық - педагогикалық дамуына байланысты отбасының көмегімен оқу мен тәрбиесіне көп көңіл бөлу қажет. Коррекциялық көмек жүргізу үйге берілген тапсырмамен шектелмейді, керекті жаттығулардың түрлерімен дағдыландыру бірте-бірте қалыптасады. Белгілі уақыт аралығында әр түрлі әдістер мен тәсілдер қолдану арқылы ата-аналар нәтижеге жетеді. Оқытушымен бірігіп балаға түзеу, көмек беру, олардың тыңдау, көру, бағыну қабілеттерін дамыту үшін жұмыс жүргізіледі.
- аурудың пайда болуы мен оның емдеу мен түзеу жолдарын ата-аналарға түсіндіріп хабарлау.
- баланы күту жолдарын ата-аналарды арнайы дағдыларға үйрету.
- бір қалыпты, тыныш жағдай жасау жолдарын қалыптастыру.
Мектеп пен ата - аналардың жас жеткіншек бойында елжандылық, отансүйгіштік қасиеттерді алыптастырудағы ынтымақтастығын нығайту мақсатында жүргізілетін жұмыстар мынадай бағыттарда болуы мүмкін:
1. Әкімшілік – ұйымдастыру жұмыстары
2. Психологиялық – педагогикалық кеңес беру жұмысы
3. Ақпараттық - әдістемелік жұмыс
4. Диагностикалық талдау
5. Бұқаралық – мәдени жұмыс.
- құқықтық тәрбие жөніндегі кеңес
-салауатты өмір салтын қалыптастыру жөніндегі ұйым
- Аналар мектебі
- Аталар мектебі
- Қайырымдылық қоры.

Психологиялық – педагогикалық кеңес беру жұмысы – ата - аналардың педагогикалық және психологиялық білімдер жүйесін меңгеруіне, балалардың әлеуметтік ортадағы мінез - құлқын білуіне сай, оларға ағартушылық көмек көрсету:
Әкімшілік – ұйымдастыру жұмыстары – мектептің және сыныптың ата - аналар комитеттерінің іс - әрекетін ұйымдастыру, ата - аналар қауымының өкілдерін мектептің жұмысшы ұйымдарына тарту:
Халық педагогикасы тұрмыс-тіршіліктің ешбір қырын көзден таса қалдырмайды. Байлық қуып, басын қорлыққа байлаушыларды да халық жақтырмайтынын аңдатады:"Қанағатшылға қадамның бәрі – жақсылық”. Барға көңілі көншіп, кикілжіңсіз ғұмыр кешетін-дердің асығы түгел. Өйткені "Қанағат кеткеннен қасиет қашады”.
(М.Әлімбаев "Халық – ғажап тәлімгер”, Алматы "Рауан” 1994. 53-бет)

Ұлттық педагогикадан:

- Балаңды бес жасқа дейін патшаңдай сыйла
- Құндақ тәрбиесінен мектепке дейінгі тәрбие
- Үш жастан сана оянып, 6 жасқа дейін ақыл кіретін кезең

Қанатты сөздер: Уағыз айтып жақсылыққа жетелеу қиын, ал өнеге арқылы ұйыту оңай.

Сенека

* Он бес жастан құрбыңдай сыйлас («Он үште отау иесі» болар тұлғаның ой-санасы мен мінез-құлқының, ар-ожданының қалыптасуын қадағалай отырып, кемшілік объектісіне бағдарлау).

Адамның әуелден тоқымашы немесе хатшы болып тумайтыны сияқты, қайырымдылық пен жаман қылық та адамға әуел бастан жаратылысынан дарымайды.
Әл-Фараби

Ата-аналарға кеңес

"Ағалағаннан аялаған артық”
Ал тіліңмен арқадан сипағанша, жылмаңдап еркелеп, сөзіңді өткізіп, керегіңді алуды көздегеннен, адамды, жасы үлкен ағаны ардақ тұтып, әспеттегенің – абзал. Сөзбен алдап, сырт айналу – адал азаматтың ісі емес. Жалпы рия, пайдакүнемдік араласқан жерде адалдық та күтпе, әділдік те күтпе. Бұл мақалдың идеясы да осы. Жанашырлық, қайырымды-лық, мейірбандылық қарымта тілейді.

Ұлттық педагогикадан:
- Он бес жасқа дейін құлыңдай жұмса
- 6-7 жастан 13 жасқа дейін ақыл есейеді
- 14 жастан ақыл ересектеніп, 25 жасқа дейін ақыл қалыптасады

Қанатты сөздер:
Балаларды адамгершілікке тәрбиелеу түгелдей игі өнегеге саяды. Өзіңіз жақсылап өмір сүрсеңіз, тым құрыса жақсылап өмір сүруге талаптансаңыз, өмірді неғұрлым жақсырақ өткізсеңіз, соғұрлым балаларыңызды жақсы тәрбиелейсіз

Лев Толстой

Ер екеніңді ел қапысыз таниды, ез екеніңді де көзі шалмай қалмайды. Ез болсаң, көзге шыққан сүйелсің. "Жақсы жаман, жасықтан пасық жаман”. Болжыр - болбырлар көпке қырсығын тигізеді, ал еліне жамандық тілейтін арам ниет пасықтар бүкіл қауымға іріткі салады. "Батырды батыр дейді күшін көрген, ұстаны ұста дейді ісін көрген”. Қарапайым айтылса да қалай дәл нұсқайды? Өйткені халық көреген. Халық қазы, халық кемеңгер, халық әділ. Халық сыйлай да біледі, сынай да біледі...

Ұлттық педагогикадан:
- Он бес жастан құрбыдай сыйлас
- 14 жастан ақыл ересектеніп,25 жасқа дейін ақыл қалыптасады
- 25 жастан 37 жас аралығында ақыл толысады

Қанатты сөздер:
«Ақыл мен жан – мен өзім, тән – менікі,
«Мен» менен «менікінің» мағынасы екі.
«Мен» өлмеске тағдыр жоқ әуел бастан,
«Менікі» өлсе өлсін, оған бекі»

Абай

«Адамның адамшылығы - ақыл, білім, жақсы ата-анадан, жақсы ұстаз, жақсы құрбыдан болады»

АБАЙ

* Балаңды бес жасқа дейін патшаңдай сыйла (Ой-санасын ояту).

* Он бес жасқа дейін құлыңдай жұмса (Айтқанды екі етпейтін естілікке баулып, әр ісін «Талаппен бастап, талғаммен аяқтауға» дағдыландыру).

№

Ата-аналардың құқықтары мен міндеттері

1

Мектепттің қоғамдықөміріне қатысуға

2

Ата-аналар комитетінің мүшесі болуға құқылы

3

«Білім туралы» Заңда, отбасы кодексінде, мектеп Жарғысында сонымен қатар, басқа да нормативті – құқықты актілерде көрсетілген ата-аналар міндеттерін орындауға міндетті

4

Ата-аналар комитетінің іс-шараларына қатысып, мектеп әкімшілігі және педагогикалық ұжыммен бірігіп жұмыс жүргізуге

5

Баласының сабаққа кешікпеуін, сабақтан себепсіз қалмауын қадағалауға

6

Мектеп жарғысына сәйкес оқушының мектеп формасын сақтауын қадағалауға

7

Баланың сабақтан тыс ісшараларға үйірме және секцияларға, мектепішілік олимпиадаларға, жарыстарға қатысуын бақылауға алуға

8

Оқушының оқулықты ұқыпты ұстауын қадағалауға

9

Егер бала мектеп мүлкін бүлдірсе (оқу-зертханалық және басқа жабдықты бүлдірсе, оқулығын жоғалтса және т.б.) көрсетілген шығынды белгіленген тәртіпке сәйкес қалпына келтіруге

10

Баланы сабақтан бос уақытында және демалыс кездерінде қараусыз жіберіп,тәртіпсіздік жасауына жол бермеуге, баланың уақытын үнемді, мақсатты пайдалануын ұйымдастыруға

11

Баланың санитарлық-гигиеналық талаптарға сай жүруіне, денсаулыққа байланысты зиянды заттарды пайдаланбауын қадағалауға

12

Ата-аналарға арналған іс-шараларға, ата-аналар жиналысына белсене қатысуға

13

Балаға қоғамдық жерлерде жүру тәртібін үйретуге

14

Балаға сағат 21.30 дан бастап, далада жүруіне тыйым салуға

15

Баланың салауатты өмір салтына сәйкес өмір сүруіне жағдай жасауға

16

Баланы кез-келген діни, басқа да жағымсыз әсер ететін ұйымдардан қорғауға міндетті

17

Балаға патриоттық, рухани адамгершіліктік тәрбие беруге